(Tạp chí Xã hội học, Số 1 (117), 2012, tr.11-17)
GS.TS. Nguyễn Đình Cử
Viện Dân số và CVĐXH, Đại học Kinh tế quốc dân
Các cuộc Tổng điều tra dân số năm 1979 và 2009 cho thấy, trong 30 năm qua, “bức tranh dân số” nước ta đã thay đổi nhanh chóng. Quy mô dân số từ 52,742 triệu người tăng lên 85,789 triệu, nghĩa là tăng thêm khoảng 32 triệu người, (bằng dân số của cả châu Đại Dương hoặc dân số Ca-na-da!). Bên cạnh đó, cơ cấu dân số cũng biến đổi rất mạnh, đặc biệt là cơ cấu dân số theo tuổi. Tỷ lệ những người trong độ tuổi từ 15 đến 64 (độ tuổi tích cực hoạt động kinh tế) đã tăng từ 52,28% lên 68,32% còn tỷ lệ trẻ em dưới 15 tuổi đã giảm từ 42,55% xuống 25%! Câu hỏi đặt ra là: Những biến đổi dân số này tác động như thế nào đến tăng trưởng kinh tế trong quá khứ và tương lai?
Nghiên cứu này nhằm trả lời câu hỏi nói trên. Kết quả nghiên cứu chỉ rõ:Từ 1989 đến 1999, tỷ lệ tăng dân số giảm, tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động tăng đã đóng góp vào tỷ lệ tăng trưởng kinh tế hàng năm là 0,83%. Tương tự, giai đoạn 1999-2009 là 1,19% và giai đoạn 2009-2019 là 0,2%. Sau 2019, tác động này là âm, cụ thể là, do già hóa dân số, yếu tố dân số sẽ làm tăng trưởng kinh tế giảm đi 0,2% vào giai đoạn 2019-2029 và giảm 0,12% giai đoạn 2029-2039,…Từ đó cho thấy vai trò quyết định của năng suất lao động đối với tăng trưởng kinh tế trong dài hạn.