Khác biệt giới trong dân số, giáo dục, việc làm ở Việt Nam qua 25 năm đổi mới
(Bài tham luận Hội thảo quốc tế)
TS. Lưu Bích Ngọc
Sau 20 năm thực hiện chính sách Đổi Mới, kinh tế-xã hội Việt Nam đã có nhiều chuyển biến tích cực nhanh chóng. Bình đẳng giới cũng đã đạt được nhiều tiến bộ. Phụ nữ ngày càng có cơ hội phát triển các năng lực bản thân, tham gia vào các quá trình ra quyết định trong gia đình và ngoài xã hội. Nhìn chung, các khác biệt giới trong nhiều lĩnh vực kinh tế-xã hội đang có xu hướng thu hẹp, đặc biệt là trong lĩnh vực giáo dục và việc làm. Kết quả các Tổng điều tra Dân số ở Việt Nam trong 20 năm qua cho thấy trẻ em gái dần có được cơ hội giáo dục tương tự như trẻ em trai. Phụ nữ ngày càng bình đẳng với nam giới về trình độ học vấn bậc cao. Phụ nữ ngày càng năng động, tham gia vào quá trình di cư và vào lực lượng lao động xã hội tương tự như nam giới. Tuổi thọ của phụ nữ ngày càng chiếm ưu thế so với nam giới. Tuy nhiên, trong bối cảnh thực hiện Chính sách Kế hoạch hoá gia đình đi cùng với phát triển kinh tế mạnh mẽ, xu hướng mất cân bằng cơ cấu giới tính của trẻ em khi sinh lại xuất hiện ở dân số Việt Nam. Đây có thể được coi là mặt “tiêu cực” xuất hiện từ chính sách tích cực được thực hiện trong thời gian qua. Bài tham luận này có mục đích làm rõ xu thế khác biệt giới trong lĩnh vực dân số, giáo dục và việc làm ở Việt Nam sau 20 năm Đổi Mới bằng các phân tích thu nhận được từ kết quả các Tổng điều tra Dân số năm 1989, 1999, 2009.